In deze bijdrage staan de verschillende witwasgedragingen centraal die strafbaar zijn gesteld in artikel 420bis lid 1, aanhef en onder a, Sr (de a-grond). Onderzocht wordt wat de verschillen tussen de in de a-grond opgenomen witwasgedragingen zijn en hoe die kunnen worden verklaard. Daarnaast wordt de verhouding tussen voornoemde witwasgedragingen en de kwalificatie-uitsluitingsgrond nader onderzocht. Daarbij wordt voorgesteld de kwalificatie-uitsluitingsgrond anders in te vullen.

Om het vertrouwen van het publiek in banken en de financiële sector als geheel te behouden, is het essentieel dat banken hun bedrijf integer uitoefenen. Financieel-economische criminaliteit kent vele verschijningsvormen, zoals bijvoorbeeld witwassen, corruptie, terrorismefinanciering, belastingontduiking, handel met voorwetenschap en het niet naleven van sancties. Banken hebben een sleutelrol in het bestrijden hiervan door te signaleren en te weren dat criminele geldstromen door het financiële stelsel lopen; de zogenoemde ‘poortwachtersfunctie’. Banken moeten bij het uitvoeren van deze poortwachtersfunctie hun eigen risico’s onder ogen zien en deze risico’s, met inzet van de (grotendeels) wettelijk voorgeschreven ‘three lines of defence’, identificeren, analyseren en mitigeren. Maar dit gaat ten koste van de toegang tot de zakelijke betaalrekening.