Milieu, arbeid & veiligheid
De eerste tranche algemene maatregelen van bestuur (AMvB’s) onder het nieuwe Wetboek van Strafvordering is in consultatie gebracht. Deze vijftien besluiten vullen het nieuwe wetboek concreet in, met uitvoeringsregels over onder meer opsporing, strafbeschikkingen, heimelijke bevoegdheden en slachtofferrechten. Het gaat deels om nieuwe regels, deels om modernisering van bestaande besluiten zoals het Besluit OM-afdoening en het Besluit technische hulpmiddelen strafvordering. De AMvB’s vormen de brug tussen wetgeving en praktijk en moeten een uniforme toepassing binnen de strafrechtketen waarborgen. Reacties kunnen tot 31 januari 2026 worden ingediend via internetconsultatie.nl. Hiermee krijgt de modernisering van het strafprocesrecht haar eerste praktische invulling.
Bedrijfsschandalen spreken tot de verbeelding, maar te vaak zoeken we de schuld bij één individu. Francien Rense, partner in de corporate defense-praktijk van Greenberg Traurig, pleit voor een dieper gesprek over de échte verantwoordelijkheid: die van de organisatie zelf.
Edwin van Houten wordt per 1 januari 2026 directeur Toezicht en Opsporing (TenO) en ook plaatsvervangend inspecteur-generaal (IG) bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Als directeur TenO geeft Edwin leiding aan ongeveer 800 collega’s van de ILT die op het gebied van toezicht en opsporing werken aan een veiliger en duurzamer Nederland en het beschermen van mens en milieu. Een opgave voor de directeur TenO is de verdere ontwikkeling van de effectiviteit als toezichthouder en milieuopsporingsdient.
Overheidsverantwoordelijkheid en -aansprakelijkheid voor handelen dat fundamentele rechten en vrijheden van burgers raakt, is een veelbesproken thema dat onder een vergrootglas ligt. Een greep uit de onderwerpen waar in dit kader aan kan worden gedacht, betreft de toeslagenaffaire, de aardbevingsschade in Groningen, gezondheidsschade door milieuovertredingen, de inzet van profileringsinstrumenten of selectiemethoden die mogelijk leiden tot ongelijke behandeling of discriminatie en het optreden van de overheid rondom situaties waarbij het demonstratierecht wordt uitgeoefend. Van de overheid mag worden verwacht dat zij rechtsstatelijk optreedt, dat zij zich in haar (democratisch gelegitimeerde) optreden altijd rekenschap geeft van het algemeen belang, dat dit optreden de wettelijke grondslag niet te buiten gaat en dat de gelijke behandeling en het gelijke genot van de fundamentele rechten van burgers worden gewaarborgd. Als daarover twijfel ontstaat, zoals bij de toeslagenaffaire en de aardbevingsschade in Groningen, tast dat het vertrouwen van de burger in de overheid aan. Rechtsstatelijk overheidsoptreden is essentieel voor het vertrouwen van de burger in de overheid en het algehele functioneren van de democratische rechtsstaat.
Slachtoffers van milieuschade en andere onvrijwillige schuldeisers worden in faillissementen structureel benadeeld. Waar zekerheidsgerechtigden gemiddeld meer dan 60% van hun vordering terugzien, ontvangen slachtoffers van onrechtmatige daden vaak niets. Dat verschil is volgens Stijn Jonasse en Robert van Moorsel onrechtvaardig, omdat deze schuldeisers niet vrijwillig in die positie zijn geraakt. Zij pleiten daarom voor een superpreferentie, waarbij onvrijwillige schuldeisers zich als eersten mogen verhalen op alle activa, ook die met zekerheidsrechten.
