De aandacht voor criminele families die betrokken zijn bij vormen van zware (georganiseerde) misdaad is in Nederland in de afgelopen tien jaar sterk gegroeid. Ook internationaal is er binnen de criminologie de laatste jaren meer aandacht gekomen voor het perspectief van families. Een criminele familie wordt in de regel gedefinieerd als een kerngezin waarin meerdere generaties betrokken zijn (geweest) bij het plegen van strafbare feiten. Er kan ook breder worden gekeken naar zogenoemde criminele familienetwerken, die bestaan uit leden van meerdere kerngezinnen met onderlinge familiebanden, die ofwel direct samenwerken bij het feitelijk plegen van strafbare feiten, ofwel elkaar daarbij indirect faciliteren. Binnen criminele gezinnen en familienetwerken kan voorts sprake zijn van cultuurspecifieke of clan-achtige kenmerken, zoals patriarchale structuren, sterke geslotenheid ten opzichte van de buitenwereld, loyaliteitsverplichtingen en groepsdruk, en in uitzonderlijke gevallen, zelfs eigen vormen van ‘rechtspraak’