Van een integer handelende overheid mag worden verwacht dat deze zich niet alleen houdt aan de letter van de wet, maar ook aan de geest van de wet. Belangrijk is dat de overheid als wetgever een voor de burgers kenbaar wettelijk kader schept waarin rechten en verplichtingen tussen burger en overheid duidelijk zijn geregeld. Dat geldt voor de overheid als geheel maar zeker ook voor de belastingdienst. Ook voor de overheid als uitvoerder geldt dat deze binnen de wettelijke kaders dient te opereren, dit wederom naar zowel de letter als naar de strekking van de wet. Daarbij komt dat de overheid zich als uitvoerder van de wet mede dient te laten leiden door algemene beginselen van behoorlijk bestuur. In dat licht willen wij enkele opmerkingen plaatsen van voornamelijk formeel rechterlijke aard bij het horizontaal toezicht zoals dat door de Belastingdienst wordt uitgeoefend.

De omzetbelasting (of btw) is sinds jaar en dag een belangrijke inkomensbron van de Nederlandse rijksoverheid. Zo werd in 2021 met deze belasting een bedrag van bijna 65 miljard binnengehaald; 20% van de totale inkomsten van het Rijk. De btw is ook de enige echt Europese belasting; in alle lidstaten is deze heffing op dezelfde Europese richtlijnen gebaseerd.