Gerechtshof Amsterdam 26 september 2025, ECLI:NL:GHAMS:2025:2595

Een man brengt op Schiphol een Chinees geneesmiddel binnen dat het verboden ingrediënt Saussurea costus bevat. Hij dacht dat het middel legaal was, omdat hij in Chinese regelgeving alleen een andere benaming (‘Yun Mu Xiang’) als verboden vond. Het gerechtshof oordeelt dat hij zich vergist heeft, maar dat deze vergissing verontschuldigbaar is. Er is geen sprake van opzet. De man wordt ontslagen van alle rechtsvervolging.

Context van de zaak

De zaak draait om een natuurlijk persoon, geboren in 1979, die op 12 april 2023 via luchthaven Schiphol de Europese Unie binnenkomt vanuit China met in zijn bagage 74 doosjes van het traditionele Chinese geneesmiddel ‘Gantaishu’. Elk doosje bevat 20 capsules. Het geneesmiddel vermeldt op de verpakking het ingrediënt ‘Mu Xiang’. Dit ingrediënt is door deskundigen geïdentificeerd als Saussurea costus, in het Nederlands ook bekend als ‘Cost’. Deze plantensoort valt onder bijlage A van de Cites-basisverordening (EG) nr. 338/97 en mag slechts onder strikte voorwaarden de EU worden binnengebracht. De verdachte, die de capsules op doktersrecept heeft verkregen in een apotheek in China, zegt te hebben gecontroleerd of de invoer van ‘Mu Xiang’ toegestaan was, en verkeerde in de veronderstelling dat dit het geval was.

Tenlastelegging

De verdachte wordt verweten dat hij op of omstreeks 12 april 2023 op Schiphol, gemeente Haarlemmermeer, heeft gehandeld in strijd met artikel 4, lid 1 van de Cites-basisverordening (EG) nr. 338/97. Hij zou 74 doosjes capsules Gantaishu, met als ingrediënt Saussurea costus, in de EU hebben binnengebracht zonder de vereiste invoervergunning. Deze gedraging is strafbaar gesteld als economisch delict, onder de voormalige Wet natuurbescherming en thans onder de Omgevingswet.

Standpunt van het Openbaar Ministerie

De advocaat-generaal stelt zich op het standpunt dat ‘Mu Xiang’ inderdaad Saussurea costus betreft en dat de verdachte heeft erkend dit ingrediënt op de verpakking te hebben gelezen. Omdat de verdachte echter ook heeft verklaard onderzoek te hebben gedaan naar de toelaatbaarheid van de invoer, acht het Openbaar Ministerie niet bewezen dat sprake is van opzet. De advocaat-generaal concludeert dat het slechts om de overtredingsvariant gaat en verzoekt om ontslag van alle rechtsvervolging wegens afwezigheid van alle schuld.

Standpunt van de verdediging

De verdediging voert primair aan dat de verdachte moet worden vrijgesproken, omdat volgens de raadsman niet is aangetoond dat het medicijn daadwerkelijk Saussurea costus bevat. Hij wijst op het feit dat ‘Mu Xiang’ meerdere botanische betekenissen kan hebben en dat ‘Yun Mu Xiang’ de correcte Chinese vertaling zou zijn voor Saussurea costus. Nu ‘Mu Xiang’ niet eenduidig met deze verboden soort overeenkomt, kan de strafbaarheid niet worden aangenomen. Subsidiair stelt de verdediging dat de verdachte moet worden vrijgesproken van het opzettelijk handelen, en dat bij een bewezenverklaring sprake is van afwezigheid van alle schuld.

Oordeel van het gerechtshof

Het gerechtshof vernietigt het vonnis van de economische politierechter en oordeelt zelfstandig over de zaak. Het hof stelt vast dat de verdachte 74 doosjes van het medicijn Gantaishu naar Nederland heeft gebracht, waarin volgens een beëdigd vertaalster ‘Mu Xiang’ wordt vertaald als Saussurea costus. De bijsluiter vermeldt eveneens de Engelse benaming ‘Costus Root’. Daarmee acht het hof wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte een specimen van bijlage A van de Cites-basisverordening in de Gemeenschap heeft binnengebracht zonder de vereiste vergunning.

Het hof overweegt vervolgens of sprake is van een misdrijf of een overtreding. Voor de misdrijfvariant is vereist dat opzet – ook in voorwaardelijke zin – wordt bewezen. De verdachte heeft verklaard dat hij de Chinese versie van de Cites-verordening heeft geraadpleegd, waarin hij alleen ‘Yun Mu Xiang’ als verboden ingrediënt terugvond, niet ‘Mu Xiang’. Op basis daarvan meende hij dat de invoer van ‘Mu Xiang’ toegestaan was. Het hof acht deze vergissing begrijpelijk en acht niet bewezen dat hij zich bewust was van het verboden karakter van de invoer.

Bewezenverklaring

Het gerechtshof acht bewezen dat de verdachte op 12 april 2023 op Schiphol heeft gehandeld in strijd met artikel 4, lid 1 van de Cites-basisverordening door 74 doosjes capsules Gantaishu met als ingrediënt Saussurea costus in de EU binnen te brengen zonder de benodigde invoervergunning.

Strafoplegging

Hoewel het hof het feit strafbaar acht als overtreding van een voorschrift gesteld krachtens artikel 3.37 van de Wet natuurbescherming, verklaart het de verdachte zelf niet strafbaar. De verdachte heeft namelijk aantoonbaar onderzoek gedaan naar de invoerbaarheid van het middel, de douaneregels geraadpleegd en concludeerde op basis van de Chinese verordening dat ‘Mu Xiang’ niet verboden was. Dat die conclusie feitelijk onjuist is, doet volgens het hof niet af aan het feit dat de verdachte zich in een verontschuldigbare onbewustheid bevond ten aanzien van het verboden karakter van zijn handelen. Daarmee is sprake van afwezigheid van alle schuld.

Conclusie

De verdachte wordt ontslagen van alle rechtsvervolging wegens afwezigheid van alle schuld. Er is sprake van een verontschuldigbare onbewustheid, voortkomend uit een oprechte poging van de verdachte om aan de regels te voldoen. De verwarring over de nomenclatuur van ‘Mu Xiang’ en ‘Yun Mu Xiang’, in combinatie met zijn raadpleging van officiële bronnen, maakt dat hem geen strafrechtelijk verwijt treft.

Lees hier de volledige uitspraak.