Hypotheek- en vastgoedfraude: reactie kabinet op gezamenlijke paper KNB, NVB, SFH en politie

Op 2 september 2025 stuurde de Minister van Financiën, mede namens de Minister van Justitie en Veiligheid, een brief aan de Tweede Kamer over de aanpak van hypotheek- en vastgoedfraude. De brief vormt een reactie op het gezamenlijke paper van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB), de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), de Stichting Fraudebestrijding Hypotheken (SFH) en de politie (Kamerstukken II 2024/25, 29 911, nr. 477).

Omvang van het probleem

Volgens de politie gaat het inmiddels om meer dan 8.000 panden in Nederland die betrokken zijn bij fraude met hypotheken en vastgoed. Criminelen gebruiken dergelijke constructies om aanzienlijke financiële winsten te behalen en tegelijkertijd maatschappelijke verstoring te veroorzaken. De bestrijding van deze fraude staat al enige tijd op de agenda van de ministeries van Financiën en Justitie en Veiligheid.

Elke politie-eenheid beschikt over een Financieel Economisch (FinEc) team dat zich richt op grootschalige hypotheekfraudes. Hypotheekverstrekkers hebben daarnaast verplichtingen op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft), zoals cliëntenonderzoek en het melden van ongebruikelijke transacties bij FIU-Nederland. Binnen het Financieel Expertise Centrum (FEC) loopt momenteel een breed onderzoek naar hypotheekfraude onder leiding van de politie.

Voorstellen en kabinetsreactie

Het gezamenlijke paper bevatte een reeks beleidswensen. Het kabinet heeft deze in de brief besproken:

• Verifiëren inkomensgegevens via Belastingdienst
  Het voorstel om hypotheekverstrekkers inkomensgegevens bij de Belastingdienst te laten controleren vereist een stevige wettelijke basis. Artikel 43c Uitvoeringsregeling AWR is hiervoor niet geschikt, omdat dit artikel alleen gegevensverstrekking aan bestuursorganen regelt. Private partijen zoals hypotheekverstrekkers vallen daar niet onder. Bovendien wil het kabinet artikel 43c juist uitfaseren. De mogelijkheid van automatische triggers bij inkomensdalingen wordt eveneens onderzocht binnen het FEC.

• Convenant Belastingdienst – hypotheekverstrekkers
  Een convenant, naar voorbeeld van dat tussen de Autoriteit Woningcorporaties en de Belastingdienst (2019), is volgens het kabinet niet voldoende. Gegevensuitwisseling met private partijen kan alleen met een stevige wettelijke grondslag en wanneer sprake is van een zwaarwegend algemeen belang.

• Uitbreiding bevoegdheden Kamer van Koophandel (KvK)
  Het kabinet neemt dit punt mee bij de uitvoering van de motie-Mutluer/Van Nispen. Onderzocht wordt of de KvK meer mogelijkheden kan krijgen om inschrijvingen in het Handelsregister te weigeren. Hierbij wordt ook gekeken naar de rol van notarissen.

• Versterking informatiepositie notaris
  Notarissen kunnen hun geheimhoudingsplicht slechts doorbreken na wetswijziging van de Wet op het notarisambt. De komende Europese anti-witwasverordening (in werking per 10 juli 2027) biedt grondslagen voor informatie-uitwisseling, maar beperkt dit tot uitwisseling tussen notarissen onderling. Dit is opgenomen in de nationale implementatiewetgeving.

• Vroegtijdige betrokkenheid notaris bij koopovereenkomst
  Het voorstel om notarissen eerder in te schakelen (bijvoorbeeld al bij het opstellen van de koopovereenkomst) wordt meegenomen in het lopende FEC-project. De uitkomsten daarvan worden eind 2025 verwacht.

• Centraal Aandeelhoudersregister (CAHR)
  Het kabinet wijst erop dat het initiatiefwetsvoorstel voor een Centraal Aandeelhoudersregister sinds 2017 bij de Kamer ligt. Een kabinetsappreciatie volgt pas bij plenaire behandeling.

• Structurele gegevensverstrekking politie en Belastingdienst
  Er wordt verkend of hypotheekverstrekkers en de Belastingdienst structureel politiegegevens kunnen ontvangen (art. 4:3 Besluit politiegegevens, art. 18 WPG). Dit moet berusten op een zwaarwegend algemeen belang. Afronding van de verkenning staat gepland voor begin 2026.

Afsluiting

De regering erkent dat hypotheek- en vastgoedfraude een ernstig en omvangrijk probleem is. Er lopen al initiatieven via politie, OM, hypotheekverstrekkers en notarissen, maar aanvullende maatregelen vergen wetswijzigingen en een zorgvuldige belangenafweging. De uitkomsten van het FEC-onderzoek naar hypotheekfraude worden in het vierde kwartaal van 2025 verwacht, waarna verdere beleidskeuzes door een volgend kabinet gemaakt zullen worden.