Het flink vernieuwde College van procureurs-generaal maakte daags na aantreden van de nieuwe voorzitter een mission statement wereldkundig: ‘Nieuw College, nieuwe accenten’. Vergelding lijkt daarin weer voorop te staan als doel van strafrechtelijke handhaving. Samenwerkingsverbanden die op de preventie van strafbare feiten zijn gericht krijgen minder prioriteit. Zal de soep werkelijk zo heet gegeten worden? Een welwillende lezer vindt toch enige nuance.

Gedurende de coronapandemie kwam het gebruik van telehoren in strafzaken in een stroomversnelling. Nu deelname op afstand geen moeten meer is, is het tijd voor de fundamentele vraag: willen we het? In deze bijdrage wordt geïnventariseerd in hoeverre communicatie via een scherm daadwerkelijk anders is dan in elkaars fysieke aanwezigheid en hoe belangrijk die eventuele verschillen kunnen zijn in de context van een strafzitting. Aan de hand van een aantal deelaspecten – cognitieve belasting, volledigheid van communicatie, de invloed van beeld en geluid en connectiviteit – wordt geïllustreerd hoe complex het vraagstuk van telehoren is en de noodzaak van interdisciplinair onderzoek bepleit.

In the Netherlands, a pretrial forensic mental health report (FMHR) can be requested to inform the court whether a mental disorder was present at the time of the offense, whether this disorder affected behaviour and decision-making at the time of the offense, how this disorder may affect future behaviour and advise on possible treatment measures. However, a substantial number of defendants refuse to cooperate with FMHRs to avoid being sentenced to a forensic psychiatric hospital for at least two years (TBS). With an experimental vignette study among law and criminology students (N = 355), we tested whether TBS is less likely for an uncooperative defendant than for a cooperative defendant. Second, we tested whether an uncooperative defendant receives a longer prison sentence when TBS is not imposed. Results showed that refusing to cooperate reduces the likelihood of a TBS measure and that this is compensated by a slightly longer prison sentence. Extending international research, we explored whether type of disorder and recidivism risk in an FMHR had an effect on sentencing. Results show that schizophrenia led to TBS more often than antisocial personality disorder regardless of recidivism risk. Type of disorder or recidivism risk did not substantially affect the prison sentence regardless of whether TBS had been imposed. Recommendations for research and practice are discussed.