Dit jaar bestaat het tuchtrecht banken vijf jaar. Welk probleem bleek het tuchtrecht nu daadwerkelijk op te lossen? De afdronk – in het symposium van 23 januari 2020, een bundel en een kort daarna uitgekomen NRC-artikel – is (zeer) kritisch. Het tuchtrecht voor bankmedewerkers, dat tot doel had het vertrouwen in het bankwezen te herstellen, blijkt namelijk helemaal niet over het bankwezen te gaan, omdat bancair beleid volledig buiten het bereik van dit tuchtrecht valt. Dit tuchtrecht gaat daarentegen slechts over donkergrijze en gitzwarte gedragingen van bankmedewerkers. Bankmedewerkers die bovendien steevast al waren gestraft – meestal langs de band van het arbeidsrecht, bijvoorbeeld door ontslag of een interne berisping – voordat deze voor de tuchtrechter verschenen. Waarin ligt dan nog de meerwaarde van tuchtrecht banken?

Over één ding zijn vriend en vijand het eens: het huidige stelsel van tuchtrecht kan werken tegen het zogenaamde rolling of bad apples. Dit betreft (in de woorden van de Financial Stability Board):

“individuals who engage in misconduct but are able to obtain subsequent employment elsewhere without disclosing their earlier misconduct to the new employer.”

In het tuchtrecht banken wordt aan de (zoals gezegd: reeds gestrafte) 'rotte appels' onder de bankmedewerkers een berisping of beroepsverbod opgelegd. Die maatregel wordt vervolgens opgenomen in een voor alle banken toegankelijk register, zodat zij bij de pre-employment screening door de mand vallen.

Het tuchtrecht vervult deze rol (nog) allerminst perfect. De beantwoording van de vragen, welke misdraging bij de tuchtrechter wordt gemeld, of dit consequent gebeurt en door wie die melding dan wordt gedaan, is verre van eenduidig. Cru gezegd, zorgt dit voor willekeur voor ongeveer 90.000 bankmedewerkers: wie krijgt bij een eventuele wangedraging wél of géén trap na door melding bij de tuchtrechter?

Uitgaande van de constatering dat de meerwaarde van het tuchtrecht banken slechts gelegen is in het tegengaan van het doorrollen van 'rotte appels', verkent dit artikel – binnen het huidige wettelijk kader – de mogelijkheden om deze meerwaarde te versterken. Met name moet er een eenduidig, bankenbreed meldingsbeleid komen, waarop DNB actief toezicht houdt. Alleen zo kan op een evenwichtige wijze tegemoet worden gekomen aan de zorg om de rolling of bad apples tegen te gaan.

Lees verder: