Vorige week is het eindrapport van de Nationaal Coördinator Sanctienaleving en Handhaving aan de Tweede Kamer gestuurd.

Achtergrond

De nationaal coördinator is aangesteld voor een periode van zes weken om snel in kaart te brengen wat er op korte termijn nodig was, dat uit te voeren en aanbevelingen te doen voor de (middel)lange termijn. Deze aanbevelingen zien op de eigen organisatie van de Rijksoverheid, gegevensuitwisseling, het verder ontwikkelen van het stelsel van naleving en toezicht, aanpassingen aan wet- en regelgeving en inspanningen op EU- en internationaal vlak.

Aanbevelingen

Rijksbrede coördinatie en communicatie

1. Bestendig de coördinatierol bij de naleving van de sancties bij het ministerie van BZ door een projectdirecteur of –DG te werven en die te laten ondersteunen door een team van 4 à 5 FTE. Zorg voor nauwe aansluiting van dit team bij de eerder aangekondigde sanctie-eenheid bij BZ die zich richt op de ontwikkeling van nieuwe sancties en effectiever EU-sanctiebeleid.
2. Blijf intensief samenwerken met alle betrokken partijen en met inachtneming van ieders verantwoordelijkheden, met aandacht voor voldoende capaciteit bij uitvoering, toezicht en handhaving.
3. Versterk de loket- en vraagbaakfunctie van RVO voor ondernemers en hun belangenorganisaties en zorg daarnaast dat RVO als verzamelpunt dient voor vragen vanuit ondernemers en belangenorganisaties die aan Brussel moeten worden gesteld.
4. Zorg dat het sanctiestelsel wordt versterkt en de wet- en regelgeving daar gelijke tred mee houdt, maar wel na een zorgvuldig proces.

Onderzoeksplicht, meldplicht, toezicht

5. Creëer een meldplicht voor notariaat, advocatuur en accountancy en zorg voor passend toezicht.
6. Monitor de implementatie van het (Europese) UBO-register voor de onderzoeksplicht onder de sanctieregels de komende tijd nauwlettend.
7. Creëer een meldpunt voor bevriezing van aandelenbelangen en aandeelhoudersrechten in rechtspersonen in handen van gesanctioneerden.

Aanpassingen wet- en regelgeving

8. Zorg dat de geheimhoudingsplicht van beroepsgroepen kan worden doorbroken ten behoeve van meldingen onder de EU-sanctieverordening. Mocht dit weinig kansrijk lijken of lang duren, onderzoek dan of het door aanpassing van nationale wet- en regelgeving kan.
9. Kom tot een regeling voor het beheer van langdurig bevroren bezittingen van bedrijven zodat duidelijk wordt wat deze wel en niet mogen doen met of zonder ontheffing. Ook hier geldt dat de EU-weg de voorkeur heeft, maar nationaal moet worden gekeken wat kan worden gedaan als EU-helderheid zou uitblijven.
10. Creëer een sterkere rechtsgrondslag voor gegevensuitwisseling, bij voorkeur door aanpassing van de sanctieverordening en anders via nationale wet- en regelgeving.
11. Creëer een wettelijke grondslag voor het plaatsen van een aantekening in het Handelsregister van bevroren bezittingen van rechtspersonen.
12. Continueer het indienen van tekstvoorstellen tot aanpassing van EUsanctieverordeningen, zodat zij een sterkere grondslag bieden voor de Nederlandse sanctieregelingen.

Gegevensuitwisseling (datateam)

13. Bouw verder aan de uitwisseling van gegevens tussen de overheidsorganisaties betrokken bij het datateam. Sneller, efficiënter en makkelijker uitwisselen van gegevens is nodig om mogelijke verbondenheden inzichtelijker te maken.

EU en internationaal

14. Dring in Brussel aan op duidelijke kaders voor de onderzoeksverplichting naar eigenaarschap en zeggenschap onder de sanctieverordening.
15. Bespreek met de Europese Commissie of een meldpunt verhuur aan gesanctioneerden toegevoegde waarde heeft en creëer in dat geval een meldpunt.
16. Agendeer in Brussel ook de behoefte aan een eensluidende Europese interpretatie van de gronden om ontheffing te verlenen.
17. Bepleit in Brussel bestendiging van het centrale contactpunt Ruslandsancties.
18. Doe voorstellen in de EU voor verbetering van het proces rondom de publicatie van sancties, o.a. voor wat betreft de timing en de vorm van aanleveren van namen.

De aanbevelingen worden door het kabinet omarmd en zullen de komende tijd onder coördinatie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken worden uitgewerkt.

Resultaat sancties

Nederland maakt zich in EU-verband hard voor zo effectief mogelijke maatregelen, gecoördineerd met partners, om het Russische regime te raken en het vermogen tot oorlogsvoering zo veel als mogelijk te beperken. Nederland heeft steeds gepleit voor verdergaande maatregelen, mits deze in eenheid kunnen worden getroffen. Maar deze maatregelen zijn pas effectief wanneer ze goed geïmplementeerd en gehandhaafd worden. Dat geldt voor de gehele EU en Nederland heeft daar als handelsland een belangrijke rol in te spelen. Inmiddels resulteren de inspanningen in Nederland in de volgende getallen.