AP: politie kan gegevens niet langer bewaren dan wettelijk toegestaan

De Autoriteit Persoonsgegevens laat de Tweede Kamer weten dat het langer bewaren van politiegegevens dan wettelijk toegestaan, niet kan. De politie overschrijdt nu namelijk de wettelijke bewaartermijnen van gegevens over miljoenen onschuldige mensen, met grote risico’s voor degenen over wie die gegevens gaan. Als de Kamer wil dat die gegevens langer worden bewaard, kan dat alleen als de wet wordt aangepast.

De Raad van State adviseerde het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) eerder ook al ervoor te zorgen dat de politie zich aan de wet houdt op dit punt. Verschillende Tweede Kamerleden riepen de minister juist op de gegevens niet te vernietigen. In een brief aan de Kamer wijst de AP erop dat het van groot belang is dat de overheid – en zeker de politie – zich aan de wet houdt. En dat deze gegevens niet nodig zijn voor onderzoek naar ‘cold cases’ maar er wel grote risico’s voor miljoenen Nederlanders aan kleven als de politie zich niet aan de bewaartermijnen houdt.

Gegevens zonder meerwaarde

Het gaat om veel gegevens waarvoor niet kan worden aangetoond dat langer bewaren meerwaarde heeft. Bijvoorbeeld een notitie van de politie over een burenruzie, een verkeersovertreding of een rapport van de wijkagent over de dagelijkse ronde door de wijk. Het gaat nadrukkelijk niet om gegevens die onderdeel uitmaken van onderzoeken naar cold cases of gegevens over bijvoorbeeld DNA-sporen.

Deze gegevens moeten volgens de wet na 5 jaar worden verwijderd uit de dagelijks gebruikte politiesystemen en na 10 jaar helemaal worden vernietigd. Maar de politie doet dit al vele jaren niet meer.

‘Wet geldt ook voor de politie’

AP-voorzitter Aleid Wolfsen: ‘De wet geldt ook voor de politie. Het is onaanvaardbaar dat de politie de wet structureel overtreedt. De grondrechten van een zeer grote groep mensen zijn hier in het geding. Bovendien kleven er aan zo lang bewaren van politiegegevens concrete risico’s voor de mensen van wie deze gegevens in de politiesystemen staan. Bijvoorbeeld wanneer gegevens over hun privéleven in verkeerde handen vallen door misbruik of door datalekken.’

Gedoogsituatie

Sinds 2019 accepteert de minister van JenV dat deze politiegegevens niet worden vernietigd, hoewel de wet dit na verloop van maximaal tien jaar wel eist. Volgens de korpschef zouden de bewaartermijnen zoals opgenomen in de Wet politiegegevens (Wpg) te kort zijn om deze gegevens te kunnen gebruiken in onderzoek naar cold cases.

De toenmalige minister van JenV heeft deze situatie gedoogd, omdat de Wpg en de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens (Wjsg) op korte termijn zouden worden herzien. Dan zou er een langere bewaartermijn in die wetten opgenomen kunnen worden. Maar die wetten zijn nog steeds niet herzien, terwijl de politie al die jaren de wet op dit punt blijft overtreden.

Filteren

De Tweede Kamer vroeg de minister in mei met een motie om in de wet te regelen dat gegevens die mogelijk tóch relevant kunnen zijn voor cold cases, eruit te filteren zijn voordat de gegevens vernietigd worden. Het is de vraag of het ministerie heldere criteria kan opstellen over welke gegevens dat dan zouden zijn. Of dat lukt en zo’n filter in de wet kan worden opgenomen kan in de herziening van de Wpg en de Wjsg meegenomen worden.