Het Ministerie van Justitie en Veiligheid heeft het Actieplan 2025 Integrale aanpak online fraude gepubliceerd. Dit plan bouwt voort op de sinds 2022 bestaande publiek-private samenwerking en markeert een nieuwe fase waarin de nadruk ligt op verdieping, verscherping en verbreding van de aanpak. Doel is om criminelen minder kansen te geven, slachtoffers beter te beschermen en de weerbaarheid van burgers en bedrijven structureel te vergroten.

Van gezamenlijke ambitie naar structurele resultaten

De integrale aanpak online fraude werd in 2022 opgestart met een eerste Actieplan 2023. Sindsdien is het netwerk van betrokken partijen sterk gegroeid. Naast de oorspronkelijke kerngroep – waaronder VNO-NCW, MKB-Nederland, de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), Consumentenbond, VNG, Politie, OM, ministeries van EZ, Financiën en JenV – zijn ook grote webwinkels, vervoerders, betaaldienstverleners, De Nederlandsche Bank, de Fraudehelpdesk en technologiebedrijven aangesloten.

De samenwerking leverde tastbare resultaten op: betere kennisuitwisseling, interventies tegen onder meer bankhelpdeskfraude, en een internationale presentatie van de aanpak tijdens de Global Anti-Scam Summit Europe. Tegelijkertijd bleek dat sommige maatregelen – zoals de aanpak van ‘suspicious devices’ – juridisch en organisatorisch complex zijn en meer tijd vergen.

Drie pijlers voor 2025: verdieping, verscherping en verbreding

Het Actieplan 2025 kent drie strategische pijlers:

Verdieping – Realiseren van concrete maatregelen op twee prioritaire thema’s: gegevensdeling en (technische) barrières en interventies. Denk aan proeftuinen waarin publieke en private partijen samenwerken om criminele activiteiten onmogelijk te maken.
Verscherping – Strakkere monitoring van afspraken en inzet van partners. Niet alleen initiëren, maar vooral uitvoeren en implementeren staat centraal. Expliciete afspraken over inzet, capaciteit en prioriteit moeten zorgen voor voortgang.
Verbreding – Uitbreiding van het netwerk van betrokken partijen en versterking van de samenwerkingsstructuur, zowel fysiek als digitaal via de samenwerkingsruimte integraleaanpakonlinefraude.nl.

Zes thema’s als fundament van de aanpak

De aanpak richt zich in 2025 op zes onderling verbonden thema’s:

1. Kennisagenda

Er komt een structurele ‘hub’ voor informatie-uitwisseling over trends, modus operandi, dader- en slachtoffertypen. Partners delen data via het dashboard Zicht op Gedigitaliseerde Criminaliteit en benutten internationale gremia zoals Europol en de Global Anti-Scam Summits. Wetenschappelijk onderzoek richt zich onder meer op de schade voor het bedrijfsleven, daderprofielen en criminele netwerken achter geldezeldelicten.

2. Gegevensdeling

Beperkingen bij het delen van persoonsgegevens van vermoedelijke fraudeurs vormen een van de grootste knelpunten. Het Privacykader geeft inzicht in de juridische mogelijkheden en onmogelijkheden, inclusief Europese regelgeving. Op basis hiervan worden proeftuinen opgezet om sectorale en cross-sectorale gegevensuitwisseling te testen, met inachtneming van privacywaarborgen.

3. Technische barrières en interventies

Doel is om met behulp van technische maatregelen het verdienmodel van fraudeurs te verstoren. Barrièremodellen worden herijkt voor fraudevormen als bankhelpdesk-, aan- en verkoop- en beleggingsfraude. Er komt een proeftuin voor ‘suspicious devices’ en een monitoringsysteem om de effectiviteit van interventies te meten.

4. Opvolging door Politie en OM

Opsporing en vervolging worden schaalbaarder en innovatiever ingericht, onder meer via het programma Centurion. Een belangrijk speerpunt is het vergroten van de meldings- en aangiftebereidheid, onder meer door een online aangifteloket voor bedrijven en de ‘warme doorgeleiding’ van meldingen van de Fraudehelpdesk naar de politie. Ook wordt ingezet op alternatieve afdoeningen, waaronder civiel schadeverhaal.

5. Weerbaarheid en preventie

Burgers en bedrijven worden bewuster gemaakt van fraude-risico’s via gecoördineerde campagnes, best practices en gezamenlijke deelname aan evenementen gericht op kwetsbare groepen. Hierbij wordt nauw samengewerkt met initiatieven als Veiliginternetten.nl.

6. Hulp aan slachtoffers

De slachtofferzorg wordt verbeterd door onder meer (half)jaarlijkse panels, een centrale online tool om snel het juiste meldpunt te vinden, en de integratie van meld- en hulpvoorzieningen in mijnslachtofferzaak.nl. Daarnaast wordt gekeken naar het voorkomen van herhaald slachtofferschap en het vergroten van de bekendheid van civiel schadeverhaal.

Focus op uitvoering en lange termijn

In 2025 verschuift de focus nadrukkelijk naar het behalen van concrete resultaten. Het programmabureau JenV introduceert een monitoringsstructuur om voortgang en knelpunten systematisch te volgen. De partners zijn zich ervan bewust dat ook na 2025 blijvende inzet nodig is. Vanaf medio 2025 start de voorbereiding op de aanpak vanaf 2026, mede in het licht van de politieke besluitvorming over de voortzetting en uitbreiding van de integrale aanpak.