De Europese Unie heeft op 18 juli 2025 het 18e sanctiepakket tegen Rusland aangenomen, dat als doel heeft de druk op Rusland op te voeren vanwege de voortdurende agressie tegen Oekraïne. Dit uitgebreide sanctiepakket richt zich op energie, bankwezen, militaire industrie en bevat tevens aanvullende maatregelen tegen Belarus.

Belangrijkste punten uit het pakket zijn:

Verlaging van het olieprijsplafond voor Russische ruwe olie naar USD 47,60 per vat.
Volledig transactieverbod voor Nord Stream 1 en 2.
Verbod op haven-toegang voor nog eens 105 schepen van Poetins schaduw-vloot (totaal nu 444).
Transactieverbod voor 22 extra Russische banken.
Nieuwe sancties tegen leveranciers aan de Russische militaire industrie, inclusief bedrijven uit China en Belarus.
55 nieuwe individuele en entiteit-gerichte sancties.
Maatregelen om omzeiling van sancties via "flag hopping" tegen te gaan.
Bescherming van lidstaten tegen illegitieme arbitrageprocedures onder BIT's.

Energie

Centraal binnen het sanctiepakket staat de aanzienlijke aanscherping van maatregelen tegen de Russische energiesector. Het belangrijkste onderdeel hiervan is de verlaging van het prijsplafond voor Russische ruwe olie van USD 60 naar USD 47,60 per vat. Dit nieuwe plafond is afgestemd op de huidige wereldwijde olieprijzen en omvat een dynamisch mechanisme voor regelmatige aanpassing om doeltreffendheid te waarborgen.

Daarnaast is besloten tot een volledig verbod op transacties gerelateerd aan Nord Stream 1 en 2, waardoor voltooiing, onderhoud en toekomstig gebruik van deze gaspijpleidingen onmogelijk wordt gemaakt. Tevens geldt er een invoerverbod op geraffineerde aardolieproducten gemaakt van Russische ruwe olie uit derde landen, met uitzondering van Canada, Noorwegen, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.

Een belangrijke toevoeging aan het sanctiepakket is het verbod op haven-toegang voor 105 extra schepen van de zogenaamde "schaduw-vloot" van Poetin. Deze schepen worden verdacht van het omzeilen van eerdere olieprijsbeperkingen, ondersteuning van Rusland’s energiesector, vervoer van militaire goederen en gestolen Oekraïens graan. In totaal staan nu 444 schepen op de sanctielijst.

Bankwezen

Ook het Russische bankwezen wordt zwaar getroffen door de uitbreiding van het transactieverbod naar nog eens 22 Russische banken. Dit verbod bouwt voort op eerdere sancties die reeds golden voor 23 banken. Tevens is een lager drempelniveau ingesteld voor sancties tegen financiële instellingen en aanbieders van crypto-activa uit derde landen die Russische sancties omzeilen of steunen. Dit betreft met name instellingen verbonden met het Russische alternatief voor financiële berichtgeving, het SPFS-systeem.

Daarnaast wordt het Russische Direct Investment Fund (RDIF) volledig getroffen door een transactieverbod, inclusief gerelateerde fondsen en ondernemingen waarin RDIF investeringen heeft gedaan. Vier Russische entiteiten waarin RDIF reeds investeerde zijn direct opgenomen op de sanctielijst. Ook software voor bank- en financiële systemen valt nu onder een exportverbod.

Militaire Industrie

Het sanctiepakket treft eveneens de militaire industrie van Rusland stevig. Zo zijn nieuwe sancties ingesteld tegen leveranciers van het Russische militair-industriële complex, inclusief drie Chinese bedrijven die goederen leveren die worden ingezet in de oorlog in Oekraïne. Ook acht bedrijven binnen het militaire complex van Belarus, dat Rusland actief ondersteunt, zijn gesanctioneerd.

Daarnaast zijn exportrestricties verscherpt voor 26 entiteiten betreffende dual-use goederen en technologieën die kunnen bijdragen aan Rusland’s defensiecapaciteiten. Dit omvat bedrijven in China, Hongkong en Turkije, betrokken bij het omzeilen van eerdere beperkingen. Ook zijn nieuwe exportverboden ingesteld ter waarde van meer dan €2,5 miljard op goederen die bijdragen aan technologische verbetering van Russische militaire systemen.

Individuele en aanvullende sancties

In totaal zijn 55 nieuwe individuele en entiteit-gerichte sancties toegevoegd, waaronder sancties tegen personen en entiteiten betrokken bij het ondermijnen van Oekraïne's territoriale integriteit. Hiermee komt het totaal aantal gesanctioneerde individuen en entiteiten op meer dan 2.500.

Bijzonder aandacht gaat uit naar verdere sancties vanwege het deporteren en indoctrineren van Oekraïense kinderen, waarbij het aantal betrokken gesanctioneerde personen nu boven de 90 ligt. Tevens zijn maatregelen genomen tegen Russische proxies in bezette gebieden en leidende figuren die betrokken zijn bij manipulatie van Oekraïens cultureel erfgoed.

Aanvullende maatregelen tegen Belarus

De EU heeft daarnaast besloten maatregelen tegen Belarus aan te scherpen. Dit omvat sancties tegen acht entiteiten uit de militaire industrie, een volledig transactieverbod op gespecialiseerde financiële berichtendiensten, en een embargo op wapenimport vanuit Belarus.

Bescherming tegen omzeiling van sancties

Vanwege de zorgen over omzeiling van sancties via "flag hopping" (herregistratie buiten de EU), zal de Europese Commissie, in samenwerking met lidstaten en de European Maritime Safety Agency (EMSA), het veranderen van vlaggen en bewegingen van schepen intensiever monitoren. Dit om verdere omzeiling via de schaduw-vloot te voorkomen en indien nodig schepen en eigenaren actief te sanctioneren.

Bescherming lidstaten

Tevens introduceert het pakket maatregelen om lidstaten te beschermen tegen illegitieme arbitrageprocedures onder bilaterale investeringsverdragen (BIT's), geïnitieerd door Russische bedrijven en oligarchen. Lidstaten krijgen daarbij een schadevergoedingsregeling en een verplichting om niet mee te werken aan erkenning van dergelijke procedures.