De beleidsvoornemens vervat in de brief van staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes (17 januari 2017, kenmerk 2017-0000009661) voor zover gericht op het ‘wettelijk fiscale verschoningsrecht’ van advocaten geven toezichthouders op advocaten aanleiding om hardnekkige misverstanden over het verschoningsrecht voor advocaten onder de loep te nemen en het toezicht op advocaten en de rol van de deken bij een beroep op verschoningsrecht te belichten, indien degene die met een beroep op verschoningsrecht wordt geconfronteerd daar om vraagt.

In deze bijdrage wordt betoogd dat de ratio van het professionele verschoningsrecht van advocaten, bezien in samenhang met de aard van de hulpvraag en bijhorende beroepsmatige werkzaamheden die een cliënt doorgaans van zijn advocaat verwacht in de context van interne fraudeonderzoeken, meebrengt dat het verschoningsrecht in beginsel onverkort van toepassing is op (resultaten van) interne fraudeonderzoeken. 

Een inperking van verschoningsrecht wordt gevormd door het leerstuk van de ‘zeer uitzonderlijke omstandigheden’. In dit artikel wordt geïnventariseerd welke omstandigheden met betrekking tot advocaten en notarissen volgens de cassatierechter ‘zeer uitzonderlijk’ zijn en of er sprake is van een hoge drempel voor het aannemen van deze omstandigheden. Het vereiste voor het aannemen van deze omstandigheden is dat sprake dient te zijn van verdenking van een ernstig strafbaar feit. In de praktijk is dat al snel het geval. Het leerstuk van de ‘zeer uitzonderlijke omstandigheden’ is daarom minder uitzonderlijk dan de term doet vermoeden.