Natuurlijke personen kunnen nu ruim tien jaar, sinds 1 oktober 2007, door de Autoriteit Consument en Markt (ACM) een boete opgelegd krijgen voor betrokkenheid bij overtredingen van de Mededingingswet. Het tienjarige jubileum van deze bevoegdheid van de ACM vormt een goede aanleiding de balans op te maken van de handhaving van het mededingingsrecht bij inbreuken door natuurlijke personen. In dit artikel wordt niet alleen een analyse gemaakt van de huidige boetetoemeting aan natuurlijke personen door de ACM.

Het Nederlandse una-via-stelsel, zoals dat is neergelegd in artikel 5:44 Awb en artikel 243 Sv, beoogt een vroegtijdige keuze tussen strafrechtelijke en bestuursrechtelijke sanctionering van een overtreding. Recente rechtspraak van de Nederlandse en de Europese rechter is zeer relevant voor het functioneren van dit stelsel. In deze bijdrage wordt daarop ingegaan.

Bij het uitoefenen van controlebevoegdheden kan de controleur op zodanige onregelmatigheden stuiten, dat de verdenking ontstaat dat door de gecontroleerde een strafbaar feit is begaan. Veelal is de controleur ook (bijzonder) opsporingsambtenaar en aldus komen aan hem dan enerzijds verregaande bevoegdheden toe, maar anderzijds ook verantwoordelijkheden. Datzelfde geldt voor de gecontroleerde. In het kader van de controle zal hij moeten meewerken, bijvoorbeeld door inzage of informatie te verschaffen, maar als verdachte komt hem dan wel het zwijgrecht toe.