Benny van der Vorm: Verbreed doel van de Wet Bibob

In de toepassing van de Wet Bibob wordt niet alleen georganiseerde misdaad bestreden, conform het doel van de wet, maar ook misdaad van minder zware vorm. Dat concludeert de jurist Benny van der Vorm in het proefschrift dat hij op 19 januari verdedigde aan Tilburg University. Van der Vorm betoogt dat verbreding van het doel van de wet daarom overwogen moet worden. In 2003 is de Wet Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur in werking getreden, ofwel de Wet Bibob. Op grond van deze wet kan de bestuurlijke overheid onder andere vergunningen weigeren of intrekken als sprake is van een ernstig gevaar voor misbruik, een oordeel dat gebaseerd wordt op strafrechtelijke antecedenten. Het doel van de wet is de bescherming van de integriteit van het openbaar bestuur tegen ongewilde bevordering van georganiseerde misdaad. De wet wordt beschouwd als controversieel, omdat bestuursorganen vergunningen preventief kunnen weigeren of intrekken.

Minder zware misdaad

De vormen van misdaad die de bestuurlijke overheden tegenkomen bij de toepassing van de Wet Bibob zijn divers, blijkt uit empirisch onderzoek van Benny van der Vorm. De georganiseerde misdaad wordt wel aangepakt, maar minder zware vormen van misdaad lijken vaker voor te komen.

Daarom verdient volgens Van der Vorm overweging om het doel van de Wet Bibob te verbreden naar de aanpak van alle vormen van misdaad.

Analyse van de Wet Bibob vanuit de context van het strafrecht wijst volgens Van der Vorm uit dat de Wet Bibob niet hoeft te worden overgeheveld naar het strafrecht.

Benny van der Vorm is een van de sprekers tijdens de cursus Wet Bibob, die plaatsvindt op donderdag 2 juni 2016.

klik hier voor meer informatie.

Verhoging tarieven VOG en Bibob-advies

Per 1 januari 2016 worden de tarieven van het Bibob-advies van het Landelijk Bureau Bibob en de Verklaring Omtrent het Gedrag voor Rechtspersonen (VOG RP) verhoogd. De tariefsverhoging van de Verklaring Omtrent het Gedrag voor Natuurlijke Personen (VOG NP) gaat in op 1 maart 2016 om gemeenten in staat te stellen de tariefswijziging te verwerken.

De verhogingen zijn het gevolg van de wens om de screeningsproducten die vanuit het Ministerie van Veiligheid en Justitie worden aangeboden gezamenlijk meer kostendekkend te maken. De tarieven van de screeningsproducten zijn al tien jaar of langer niet meer verhoogd. Alle klanten van de screeningsproducten van Justis krijgen te maken met de verhoging: overheid, bedrijfsleven en burgers.

De succesvolle regeling waarmee vrijwilligers die met kinderen of mensen met een verstandelijke beperking werken een gratis VOG kunnen aanvragen zal worden gehandhaafd en structureel geborgd. Dit verklaart een deel van de tariefsverhoging.

Vanaf 2016 zijn de tarieven als volgt:

Screeningsproduct	Tarief 2015	Stijging	Tarief 2016
VOG NP digitaal	€ 24,55	+40%	€ 33,85 (per 01-03-2016)
VOG NP via gemeente	€ 30,05	+40%	€ 41,35 (per 01-03-2016)
VOG RP	€ 147,50	+40%	€ 207,-
BIBOB	€ 500,-	+40%	€ 700,-

'De ondersteuning en advisering van BING bij de toepassing van de Wet Bibob'

Nederlands meest bekende externe integriteitsbureau is het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING). Dit commerciële bureau geniet vooral bekendheid wegens integriteitsonderzoeken die het verricht naar gedragingen van overheidsfunctionarissen in de ruimste zin des woords. Hoewel BING voornamelijk wordt beschouwd als een extern bureau ter uitvoering van integriteitsonderzoeken naar gedragingen van overheidsfunctionarissen, biedt BING eveneens ondersteuning aan gemeenten ter implementatie en uitvoering van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Wet Bibob). BING geeft aan dat het kan adviseren in complexe Bibob-zaken, kennis kan aandragen van onderzoeksmethoden in het kader van het door de gemeente te verrichten eigen Bibob-onderzoek, het leveren van financiële en forensische onderzoeksexpertise en extra vertrouwelijke ‘handjes’ aanbieden wanneer er teveel werk is voor de Bibob-ambtenaar. Ook geeft dit bureau aan dat het kan adviseren en ondersteunen bij de zelfstandige intrekking van beschikkingen op grond van de Wet Bibob. Dit betekent dat een vergunning wordt ingetrokken zonder een advies van het Landelijk Bureau Bibob.

Op het eerste gezicht lijkt dit aanbod van diensten niet problematisch, maar het ‘binnenhalen’ van BING als externe deskundige ter advisering en ondersteuning van een Bibob-onderzoek kan leiden tot onduidelijkheden. Ten eerste bestaat onduidelijkheid hoe ver deze advisering en ondersteuning van BING kan gaan. Gaat deze ondersteuning zó ver dat BING ook een zelfstandig Bibob-onderzoek voor het bestuursorgaan kan uitvoeren en hiermee zou zijn aan te merken als de private tegenhanger van het Landelijk Bureau Bibob? Ten tweede is het is niet geheel duidelijk in hoeverre de regels omtrent advisering die zijn neergelegd in afdeling 3.3 Awb van toepassing zijn op adviezen van BING. Is bijvoorbeeld de vergewisplicht van artikel 3:9 Awb van toepassing, indien een bestuursorgaan een Bibob-besluit neemt dat is gegrond op een onderzoek of advies van BING? Ten derde is met de inwerkingtreding van de Evaluatie- en uitbreidingswet Bibob de mogelijkheid van het eigen Bibob-onderzoek van het bestuursorgaan verruimd en is de ondersteuning van het Regionale Informatie en Expertise Centrum (RIEC) aan het bestuursorgaan verbeterd. Hierdoor is de toegevoegde waarde van BING ten opzichte van het RIEC onduidelijker geworden. Deze drie kwesties rechtvaardigen naar mijn mening een nadere analyse van de ondersteuning en advisering van BING ten aanzien van de toepassing van de Wet Bibob door bestuursorganen.

In deze bijdrage staat de vraag centraal of BING gelegitimeerd is om te adviseren over de mate van gevaar, zoals bedoeld in artikel 3, eerste lid, van de Wet Bibob en zo ja, welke zorgvuldigheidseisen op dit advies van toepassing zijn. Om deze vraag te beantwoorden wordt allereerst de algemene werkwijze van BING besproken. Ten tweede wordt het eigen Bibob-onderzoek van het bestuursorgaan aan een analyse onderworpen. Ten derde wordt een analyse verricht naar de toepasselijkheid van de zorgvuldigheidseisen, die voortvloeien uit artikel 3:9 Awb, op het onderzoek en het advies van BING. Er wordt geëindigd met een conclusie.

Lees verder:

• De ondersteuning en advisering van BING bij de toepassing van de Wet Bibob door mr. drs. B. van der Vorm in TBS&H 1(4)

Hof: Gemeenten mogen geen leges hebben voor Bibob-onderzoek

Gemeenten kunnen leges heffen voor diensten die zij aan de burger verlenen. Een Bibob-onderzoek is echter geen dienst aan de burger. Daarom mogen gemeenten daarvoor geen leges in rekening brengen, heeft het gerechtshof in Den Bosch geoordeeld. Lees verder:

• Gemeente mag geen leges hebben voor Bibob-onderzoek, Binnenlands Bestuur

Leestip: Wet Bibob

Wet Bibob (Serie Bijzondere Wetgeving - Deel 4) biedt professionals werkzaam binnen het vakgebied een toegankelijke en handige leidraad en vertaalt de theorie naar de dagelijkse praktijk. Er wordt uitgebreid ingegaan op de praktische kant van het toepassen van de wet Bibob en de wijzigingen die zijn doorgevoerd. De bestuurlijk juridische, de straf- privaatrechtelijke en de financiële kant van het Bibob-instrumentarium wordt in onderlinge samenhang beschreven en toegelicht aan de hand van vele praktijkvoorbeelden en actuele jurisprudentie. Door de systematische opzet, het heldere taalgebruik en de praktijkvoorbeelden is dit boek niet alleen bij uitstek geschikt voor professionals die werkzaam zijn bij de gemeente, de politie en het Openbaar Ministerie die zich dagelijks bezighouden met de implementatie en toepassing van de Wet Bibob maar het handboek is ook uiterst geschikt voor professionals in de horecabranche zelf, de advocatuur en juridische of financiële adviseurs van horecaondernemers. Per 1 juli 2013 is de gewijzigde Wet Bibob in werking getreden. Deze regelt de uitbreiding van de wet en bevat verbeteringen voor het gebruik ervan. Daarbij is met name gekeken hoe de lasten van ondernemers konden worden verlicht en hoe de uniformiteit bij het toepassen van de Wet Bibob kon worden bevorderd. De uitbreiding geldt voor de vastgoedsector, de kansspelsector, de vuurwerkimporteurs, vergunningen van de Huisvestingswet en de uitvoer, doorvoeren overdracht van strategische goederen en diensten.

Verder wordt door deze wetswijziging het voor bestuursorganen makkelijker gemaakt om eert een gedegen eigen onderzoek te doen naar de betrokkene. De bestuursorganen krijgen een betere informatiepositie, en de Regionale-Informatie en Expertisecentra worden beter toegerust om de bestuursorganen te ondersteunen bij de toepassing van de Wet Bibob.

Praktische Informatie

Titel boek: Wet Bibob

Auteur: Frank Joosten

335 blz.

Berghauser Pont Publishing | 1e druk | 2015

ISBN-13: 9789491930270

Klik hier om het boek te bestellen.