Cyberaanval rechtspraak.nl

De website rechtspraak.nl is gisteren getroffen door een cyberaanval. De website lag sinds half twee plat, maar is inmiddels weer bereikbaar.

Het is nog niet bekend wie achter de zogenoemde DDoS-aanval zit en of er een verband is met eerdere aanvallen op de ING Bank en betalingssysteem iDeal.

Mocht blijken dat het een gerichte aanval was van een beperkt aantal computers, dan zal de Raad voor de Rechtspraak aangifte doen.

De website is volgens de woordvoerder in het verleden incidenteel ook aangevallen.

Vandaag: Themadag van het Kenniscentrum Cybercrime

Vandaag vindt in Amsterdam de themadag van het Kenniscentrum Cybercrime plaats.

Het Kenniscentrum Cybercrime verzamelt en beheert kennis en informatie over cybercrime voor alle rechtbanken en gerechtshoven in Nederland en is onderdeel van het Gerechtshof Den Haag.

Het kenniscentrum verschaft juridische en praktische kennis over cybercrime en basisinformatie over computertechnologie aan rechters, raadsheren en gerechtsambtenaren in Nederland. Hiervoor is onder meer een interne site met juridische informatie, zoals jurisprudentie op het gebied van cybercrime in binnen- en buitenland, beschikbaar. Ook bestaat er een helpdesk waar medewerkers werkzaam binnen de Rechtspraak met vragen terecht kunnen. De deskundigen van het kenniscentrum beantwoorden uitsluitend vragen van medewerkers in zijn algemeenheid, om te waarborgen dat de beslissing in individuele zaken voorbehouden blijft aan de behandelend rechter.

Het Kenniscentrum Cybercrime heeft drie vaste functionarissen. Daarnaast is er een begeleidingsgroep van juristen met kennis van cybercrimezaken en informatici. Het kenniscentrum bindt zich vanzelfsprekend niet aan commerciële marktpartijen en maakt geen gebruik van bijvoorbeeld gespecialiseerde politie- of OM-onderdelen, om zo de onafhankelijkheid van de rechtspraak te borgen.

'Digitaal de straat op' met Kenniscentrum Cybercrime

Opsporing en vervolging zijn aan allerlei restricties gebonden en geografisch georganiseerd. Maar cyberspace kent geen grenzen en dwingt opsporingsinstanties hun eigen weg te zoeken. Het Kenniscentrum Cybercrime nam rechters en raadsheren 30 maart mee 'digitaal de straat op', tijdens een themadag in Utrecht over opsporing op internet.

Het Kenniscentrum is in 2009 opgericht om de rechterlijke macht met een website, nieuwsbrief, cursus, themadagen en jurisprudentiebijeenkomsten op de hoogte te houden van de laatste ontwikkelingen rond cybercrime. Het gebruik van internet neemt een hoge vlucht in Nederland, dus criminaliteit via de computer ook.

"Wij waren altijd het land van de fietsendiefstal, dat maakte ons een beetje ludiek", zegt hoogleraar politiestudies Wouter Stol op deze derde themadag in de Jaarbeurs tegen de rechters. "Nu zijn we het land van fietsendiefstal en hacken. Nieuw onderzoek naar slachtofferschap wijst uit dat 5,4 % van de mensen te maken heeft gehad met fietsendiefstal en 4,8 % met hacken."

Alledaags

Cybercrime roept associaties op met hightech en georganiseerde misdaad, maar is meestal heel alledaags, zegt Stol. Georganiseerde criminaliteit als skimmen, voorschotfraude en het verspreiden van kinderporno krijgt veel aandacht, maar de meeste daders zijn volgens de hoogleraar gewone mensen, die elkaar bedreigen, oplichten of illegaal handel drijven. Het verschil met vroeger is dat stalkers nu gebruik maken van e-mail en Facebook, oplichters van verkoopsites en kinderlokkers van chatprogramma's.

Dreigtweets

Of de criminaliteit toeneemt door internet, is niet bekend. Wel worden bepaalde zaken zichtbaarder, zegt Stol. "Ruzies op het schoolplein lijken vaak heftiger dan ze zijn. Scheldpartijen en dreigementen zijn meestal snel vergeten. Maar sinds de komst van Twitter staan bedreigingen zwart op wit. Ouders zien dat en voordat je het weet, wordt aangifte gedaan."

Er is ook verschuiving te zien. "Banken beroven doen we niet meer, lijkt het, maar digitaal gebeurt het wel degelijk. De daders stappen alleen niet meer bij de bank naar binnen, maar bij de klant, die internetbankiert en per ongeluk gegevens vrijgeeft. Daar zit nu de zwakke plek."

Pioniers

De strafrechtketen moet zich aanpassen aan de grenzeloosheid van internet, zegt Stol. "De keten is keurig in gebieden onderverdeeld, maar daar loopt een hele nieuwe wereld dwars doorheen. Elke diender kan nu te maken krijgen met internationale criminaliteit."

De politie kampt met een tekort aan kennis, capaciteit en duidelijkheid over de bevoegdheden en is voor de aanpak van cybercrime afhankelijk van pioniers, die gewoon maar ergens beginnen. Peter de Beijer deed dat zeven jaar geleden bij het korps Gelderland-Zuid. Vanuit zijn betrokkenheid bij een pilot over computercriminaliteit kreeg hij steeds meer vragen van collega's die 'iets moesten' met internet, omdat ze merkten dat de onderwereld daar zaken deed in plaats van in het café. Zo is het Internet Recherche Netwerk (iRN) ontstaan, dat inmiddels vijfduizend gebruikers op driehonderd locaties telt.

Afgeschermd

Het iRN heeft zich ontwikkeld tot een eigen provider voor de politie en andere overheidsdiensten, die onderzoek willen doen op internet zonder hun visitekaartje achter te laten. Het netwerk schermt de identiteit af en zorgt ervoor dat onderzoekers snel aan relevante informatie komen door dwarsverbanden te leggen en gegevens te bundelen. Daarnaast brengt het onderzoekers met elkaar in contact. Hun activiteiten worden opgeslagen, zodat duidelijk is welke bronnen ze hebben gebruikt. Opsporingsinformatie moet immers toetsbaar zijn.

Eenvoudig

Nadat De Beijer de werking van het netwerk heeft toegelicht, laten Christiaan Prickaerts van IT-beveiligingsbedrijf Fox-IT en Henny Koper, inspecteur bij Politie Haaglanden, zien hoe eenvoudig het is om spontaan surfend veel aan de weet te komen over mensen. Prickaerts brengt binnen twintig minuten een heel leven in kaart, gebuik makend van vrij toegankelijke informatie. Koper vertelt hoe hij al googelend een jongen heeft opgespoord die in een YouTube-filmpje gevaarlijk vuurwerk afstak. Twitter blijkt een belangrijke bron, en door volgers te volgen wordt het in kaart brengen van jeugdgroepen 'appeltje-eitje', zegt Koper. Hij twittert zelf ook veel, om reacties uit te lokken en betrokkenheid van burgers te stimuleren.

Onbelemmerd surfen

"Ik ben geen opsporingsambtenaar, dus wie houdt me tegen?", zegt Prickaerts opgewekt tijdens de demonstratie van zijn zoektocht door andermans leven. Een heikel punt, want terwijl hij onbelemmerd over het web surft, her en der valse namen opgevend om accounts aan te maken, moeten politiemensen geweldig uitkijken. Voordat je het weet maken zij zich schuldig aan stelselmatige observatie of andere opsporingsmethodes die in het normale leven aan banden zijn gelegd.

Cybercrime-officier Lodewijk van Zwieten zei het onlangs openlijk in de krant: de Nederlandse recherche kraakt soms buitenlandse computers en schendt daarmee de soevereiniteit van andere landen. Dat mag niet, maar het kan niet anders volgens Van Zwieten.

Wilde westen

Nederlandse rechters moeten goed nadenken over normen in de digitale wereld, vindt jurist Jan-Jaap Oerlemans, die op dit onderwerp promoveert. "De wet Bijzondere Opsporingsbevoegdheden is ook op internet toepasbaar, maar veel is onduidelijk. Mag je bijvoorbeeld surveilleren met een valse account? Welke regels gelden nou eigenlijk op internet?"

Op dit moment opereert elk land volgens zijn eigen normen, waarbij men zich weinig aantrekt van andere staten. In België is kijken in buitenlandse computers onder bepaalde voorwaarden toegestaan. De Amerikaanse politie gaat nog veel verder. "We leven in het digitale Wilde Westen", concludeert Oerlemans.

Internetoplichting voortaan een zaak voor de civiele rechter?

Op 16 januari kopt de Leeuwarder Courant  ‘Internetbedrog geen verduistering meer. Oplichting via Marktplaats voortaan zaak civiele rechter.’

Het krantenbericht refereert aan een arrest van de Hoge Raad van 2 oktober 2012 (LJN BV8280). Het betrof een zaak waar dvd’s vooraf waren betaald maar niet geleverd. De Hoge Raad oordeelde dat het betaalde geld na overmaking eigendom werd van de verdachte.

Naar aanleiding van het krantenbericht zijn kamervragen gesteld aan de Minister van VenJ. Deze legt uit:

"Hier is geen sprake van wederrechtelijke toe-eigening en dus in strafrechtelijk zin ook geen sprake van verduistering (iemand kan zijn eigen geld immers niet wederrechtelijk toe-eigenen). Het feit dat de tegenprestatie (het leveren van de dvd’s) niet was nagekomen maakt dit niet anders. Het gevolg van dit arrest is dat een situatie waarbij geld wordt ontvangen maar de tegenprestatie uitblijft niet kan worden vervolgd als verduistering.

Mogelijk kan in dergelijke gevallen nog wel vervolgd worden wegens oplichting. Daarvoor moet volgens artikel 326 van het Wetboek van Strafrecht bijvoorbeeld sprake zijn van “listige kunstgrepen of een samenweefsel van verdichtsels”, zoals het gebruik van valse keurmerken of een valse naam. Hier zal in sommige, maar zeker niet in alle gevallen van internetoplichting sprake van zijn. Zo had in de genoemde zaak over de niet-geleverde dvd’s het Hof Den Bosch de verdachten al vrijgesproken van de primair ten laste gelegde oplichting, omdat zij onder eigen naam en met eigen bankrekening handelden. Ook in een andere recente uitspraak van het Hof Den Haag (LJN BW5086) is iemand die online concertkaartjes verkocht maar niet leverde vrijgesproken van oplichting, omdat hij gebruik maakte van zijn eigen voornaam en bankrekening en er geen sprake was van een listige kunstgreep of samenweefsels van verdichtsels."

Gevallen van internetfraude waarbij noch verduistering noch oplichting ten laste kan worden gelegd zijn bij de huidige wetgeving gezien de jurisprudentie niet te kwalificeren als een strafbaar feit, aldus Opstelten.

Op de vraag of het oplichten van mensen op het internet door mensen wel te laten betalen maar geen goederen te leveren, aangepakt moet worden met het strafrecht antwoordt Opstelten dat als mensen - ook als zij eenmaal slachtoffer zijn geworden van oplichting - een eigen verantwoordelijkheid houden om de schade die zij hierdoor geleden hebben te verhalen. Het strafrecht kan niet voor ieder zakelijk conflict een oplossing bieden.

Alleen bij ernstige gevallen, bijvoorbeeld als het gaat om grote bedragen en/of grote aantallen gedupeerden, moet ook langs strafrechtelijke weg opgetreden kunnen worden, aldus de Minister. Het Openbaar Ministerie kan ook nu nog optreden tegen bepaalde gevallen van internetoplichting.

Opstelten zal - naar aanleiding van het arrest - in overleg met het Openbaar Ministerie bezien of, en zo ja op welke wijze, nieuwe strafrechtelijk mogelijkheden gecreëerd moeten worden.

• Antwoorden kamervragen over het bericht dat internetoplichting voortaan een zaak voor de civiele rechter zou zijn

Deelname aan criminele organisatie, bestaande uit de leden van een internetforum

Gerechtshof 's-Gravenhage 18 januari 2013, LJN BZ6496

De verdachte heeft deelgenomen aan een criminele organisatie, bestaande uit de leden van het internetforum. Leden van dit forum hebben zich op vrij omvangrijke schaal en op een geraffineerde wijze over een lange periode bezig gehouden met het plegen van computervredebreuk en het verspreiden van auteursrechtelijk beschermde werken via het internet.

Structuur

Alle verdachten in deze zaak maakten enige jaren deel uit van een (internet)forum. Het forum was niet voor iedereen toegankelijk. Als iemand op het forum wilde komen ging dit, op de startperiode na, slechts via introductie door een crewlid bij andere crewleden of op uitnodiging van een van de crewleden. Deze crewleden, veelal ook administrators, regelden de toegang en konden leden rechten geven en leden verwijderen.

De online toegang was geregeld door middel van 'IP-filtering', leden alleen konden inloggen op het forum vanaf het tevoren aan de administrator opgegeven en gecontroleerde IP-adres, en op basis van gebruikersnaam en wachtwoord.

De crew/administrators communiceerden, naast het reguliere gedeelte, op een afgeschermd gedeelte van het forum. Verder werd met elkaar gecommuniceerd via een IRC-kanaal op het F-net, waar voor de crewleden een apart kanaal was ingericht.

hieruit volgt dat toegang tot en deelname aan het forum aan bepaalde regels geboden was en dat er sprake was van gezamenlijke besluitvorming ten aanzien van het aantrekken en aannemen van nieuwe leden. Voorts kan hieruit worden afgeleid dat er een zeker toegangsbeleid werd gehanteerd en dat de inhoud van hetgeen op het forum aan de orde kwam voorbehouden moest blijven aan een in mindere of meerdere mate exclusieve groep personen.

De betrokkenen bij het forum hadden verschillende functies en oefenden de daaraan gekoppelde bevoegdheden uit. Hieruit volgt dat er sprake was van een taakverdeling.

Onder de groep gold een bepaald puntensysteem, dat er op neer komt dat iemand punten kan verdienen met uploaden waardoor krediet wordt opgebouwd om te downloaden. Dit puntensysteem was een op het forum geldende gemeenschappelijke regel.

Op grond van al het vorenstaande acht het hof het forum een samenwerkingsverband van voldoende structuur en duurzaamheid om te kunnen spreken van een organisatie als bedoeld in artikel 140 Sr.

Oogmerk

De conclusie is dat het forum het oogmerk had op het hacken van computersystemen om gebruik te maken van de schijfruimte en bandbreedte zodat er snel auteursrechtelijk beschermde werken konden worden geüpload en gedownload.

Deelneming 

Alle verdachten waren lid van het forum en behoorden dus tot die organisatie. De organisatie maakte het de leden van het forum mogelijk auteursrechtelijke beschermde werken (warez) te up- en downloaden. De hacker kreeg tips met betrekking tot interessante domeinen en software om hacks mogelijk te maken dan wel inlognamen en wachtwoorden af te vangen, aangeleverd door medeverdachten. De hacker verschafte toegang tot snelle computersystemen, waarna hij de inloggegevens en wachtwoorden van de door hem gehackte computer/snelle ftp-server op het board zette zodat anderen (scanners) het domein konden verkennen en schijfruimte gereed konden maken voor het uploaden van (illegale) content.

De hacker of scanner zette vervolgens een toegangscode (inclusief IP-adres en poortnummer) op het forum waardoor anderen (fillers en members) met gebruikmaking van de verwerkingscapaciteit en bandbreedte van de gehackte computersystemen snel films, software en muziek (warez) konden uploaden en downloaden.

De verdachte heeft zich als hacker/scanner intensief beziggehouden met onder andere het inbreken in computers, het gebruik maken van gehackte snelle ftp-servers, het posten van informatie over gehackte computers op het forum en het plaatsen van informatie op het forum.

Het hof acht derhalve ten aanzien van de verdachte deelnemingshandelingen bewezen.

Het hof komt tot het oordeel dat aan alle vereisten van artikel 140 Sr is voldaan.

Het hof veroordeelt de verdachte tot een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van 3 maanden.

Lees hier de volledige uitspraak.

Geen schadevergoeding vernietigde computers

Het Openbaar Ministerie hoeft geen selectie te maken tussen kinderporno en andere privé-gegevens op verbeurd verklaarde computers als deze selectie gezien de grote hoeveelheid bestanden zeer tijdrovend is.

Lees verder:

• Geen schadevergoeding vernietigde computers, Advocatenblad.nl

Zie ook:

• Voorzieningenrechter Rechtbank 's-Gravenhage 21 maart 2013, LJN BZ5026